Blog

Borçlar Hukuku
by Yeniay Hukuk Bürosu 11/05/2022

Borçlar Hukuku

Borçlar Hukuku, kişiler arasındaki özel borç ilişkilerini düzenleyen dinamik bir hukuk dalıdır. Kamu hukukundan doğan borç ilişkileri (mesela devletle kişi arasındaki vergi borcu ilişkisi) borçlar hukukunun kapsamına girmez.

Borçlar Hukuku, kişiler arasındaki özel borç ilişkilerini düzenleyen dinamik bir hukuk dalıdır.

Kamu hukukundan doğan borç ilişkileri (mesela devletle kişi arasındaki vergi borcu ilişkisi) borçlar hukukunun kapsamına girmez.

BORÇ KAVRAMI
Alacaklının borçludan istemeye yetkili olduğu borçlunun da yerine getirmek zorunda bulunduğu tek bir edimi yani tek bir alacak veya borcu ihtiva eden hukuki ilişkiye borç veya dar anlamda borç ilişkisi denir.

BORÇ İLİŞKİSİ KAVRAMI
Borç ilişkisine taraf olan kimseler arasındaki karşılıklı sorumluluğun tümüdür. Buna göre borç ilişkisi tek bir edimi değil, alacaklı ile borçlu arasında mevcut olan bir veya birden çok alacak hakkı ile bunlara tekabül eden yan edim yükümlülüklerini ihtiva eder.

BORÇ İLE BORÇ İLİŞKİSİ ARASINDAKİ FARKLAR
Doğum Anı Yönünden; Borç, borç ilişkisiyle aynı anda doğabileceği gibi (peşin satış, haksız fiil) ondan daha sonra (kira olacağı) da ya da borç ilişkisi sona erdikten sonra (kiralananın geri verilmesi borcu) da doğabilir.
Kapsam Yönünden; Borç, her zaman tek bir alacak hakkı ile bir tek edim yükümünü ihtiva ederken borç ilişkisi kapsadığı alacak hakkı ve tali ve fer'i haklar bakımından da borçtan daha geniştir.
Devir Yönünden; Tarafların hukuki durumlarını bir başkasına devretmeleri mümkün olmadığı için borç ilişkilerinin de devri kural olarak mümkün değildir. (Kiracı / kiralayan bu sıfatlarını devredemez) Buna karşılık tek bir alacağın bir başkasına devri mümkündür (Ekim ayına ait kiranın devri). Borç ilişkisinin devri mümkün değildir ancak tarafları değişebilir.
Sona Erme Yönünden; Sona erme sebepleri farklı olduğu için borç ilişkisi sona erdiği halde borç devam edebilir.

BORÇ İLİŞKİSİNİN UNSURLARI

1. ALACAKLI
Bir borç ilişkisinde borcun konusunun ifasını talep etme yetkisine sahip olan taraf alacaklıdır. Alacaklı taraf, borç ilişkisinin aktif süresidir.
Alacaklı tarafın kişi olma niteliğini kazanmış olması gereklidir. Bu, gerçek kişiler yönünden sağ ve tam doğum; tüzel kişiler yönünden ise hukukun aradığı şartlarda kurulma ile başlar, (hak ehliyetinde eşitlik ilkesi)
Bir borç ilişkisinde alacaklı taraf olabilme ile bu borç ilişkisinin kurulabilmesi için gerekli işlemleri bizzat yapabilme ehliyetini (fiil ehliyeti) birbirinden ayırt etmek gerekir. Örn: Henüz yeni doğmuş bir çocuğa yapılan bağış geçerllidir.. Bu bağışın alacaklısı çocuktur fakat aynı çocuk böyle bir sözleşme yapamaz.

2. BORÇLU
Borçlu taraf, borç ilişkisinin pasif süresidir. Yani borç ilişkisinden doğan edimi ifa ile yükümlü olan kişidir.
Bir borç ilişkisinde borçlu taraf olabilmek için de ';kişi olma niteliği'; kazanılmış olmalıdır. Aynı şekilde burada da bir borç ilişkisinde borçlu taraf olabilme ile bu borç ilişkisini bizzat yaratabilme ehliyetini birbirine karıştırmamak gereklidir.

3. EDİM
Edim, borç ilişkisinin konusudur. Daha geniş bir ifade ile alacaklının ifasını talep yetkisine sahip olduğu, borçlunun ifa yükümlülüğü altına girdiği borç konusuna edim adı verilmektedir.
Edim, alacaklı yararına bir davranıştır ve kazandırma kavramından daha geniş bir anlama sahiptir, Kazandırma daima bir malvarlığı değerinin sağlanmasını amaçlar. Edimin konusu ise bazı hallerde alacaklıya manevi bir yararın sağlanmasından ibaret olabilir (müzik dinletisi.) halde borç devam edebilir.

BORÇ İLİŞKİSİNDEN DOĞAN HAKLAR

ASLİ HAKLAR (Yararlanma Hakları)

Yararlanma hakları, sahibine belirli bir davranıştan veya hukuki bir değerden yararlanma hakkı verirler. Hukuk düzeni bu hakkın karşılığında 3. kişilere de bir ödev yüklemiştir. Buna göre 3. kişiler, hak sahibinin kendisine tanınan haktan, yani hukukça korunan değer ve menfaatten tam olarak yararlanabilmesine imkan ve­recek şekilde davranmak zorundadırlar.

ALACAK HAKKI

Borç ilişkisinin içerdiği asli hak, alacak hakkı; asli yükümlülük ise edim yükümlülüğüdür.

Alacak Hakkı Bir Yararlanma Hakkıdır:

Alacak hakkı, alacaklıya bir edim(ifa) menfaati sağlar. Borçlu, borçlanmış ol­duğu edimi amacına uygun bir biçimde tam ve doğru olarak yerine getirdiği takdirde alacaklı bundan maddi ve manevi ya­rarlar sağlamaktadır

Alacak hakkı alacaklıya; borçludan belirli bir davranışta bulunmayı talep etmek, aksi halde dava ve icra takibine başvuracağını borçluya hatırlatmak, buna rağmen ifa gerçekleşmezse dava ve cebri icra yoluyla borçlunun malvarlığına el koymak hakkını verir.

FER'İ HAKLAR

Fer'i haklar (Yargıtay bazı kararlarında fer'i haklar yerine ';ek haklar'; deyimini de kullanmaktadır), borç ilişkisinde tarafların asıl amaçladıkları haklar olmayıp; asli hak olan alacak hakkını genişleten (faiz, gecikme tazmina­tı, cezai şart) ya da garanti altına alan (kefalet, rehin, garanti sözleşmesi, hapis hakkı) haklardır.

Fer'i haklar, asli hakka bağlıdırlar. Asli hak mevcut ve geçerli olduğu takdirde fer'i haklar da geçerlidir. Aksi takdirde geçersizdirler.

Borcu sona erdiren sebeplerden biri ile asli hak ortadan kalkmışsa bunun fer'i olan haklar da son bulur. (Örneğin, kre­di borçlusu borcunu bankaya ödediğinde bankanın kefile karşı fer'i hakkı da son bulacaktır).

TALİ HAKLAR

Tali haklar, yararlanma hakkı sahiplerine 3. kişilerle olan ilişkilerini biçimlendirme, onlara belirli bir şekil verme yetkisi tanıyan haklardır. Diğer bir ifade ile bu tür haklar, sadece birinci derecedeki hakları(asli ve fer'i hakla­rı) etkiler, onları, bu hakkı kullanan kişi veya 3. bir kişi adına kurma, değiştirme veya ortadan kaldırma yetkisi verir. Bu haklar sayesinde hak sahibi, tek taraflı irade beyanı ile başka bir kişinin hukuk alanını etkilemekte, yeni bir hukuki durum yaratmakta veya mevcut hukuki durumu ortadan kaldırmaktadır. Muhatabın bu yeni düzenlemeye, yeni şekle uymak bu­na katlanmak yükümlülüğü vardır.

YENİLİK DOĞURAN HAKLAR

Yenilik doğuran haklar, tek taraflı irade beyanı ile bir başkasının hukuki durumu­nu onun katılımına gerek olmadan değiştiren haklardır(Bu hakkın kullanılmasıyla ';bir başkasının hukuki durumunun an­cak onun rızasıyla ve katılımıyla değiştirebileceği ilkesi';ne de istisna getirilmiş olmaktadır).

Bursa Yeniay Avukatlık ve Hukuk Bürosu bugüne kadar borçlar hukuku alanında vermiş olduğu hukuki danışmanlık hizmetleri ile müvekkillerini başarılı bir şekilde temsil etmiştir. Bursa avukat kadrosuyla borçlar hukuku konularında sorun yaşayan kişilere Bursa borç avukatı olarak destek sağlamaktadır.

Borçlar hukuku alanına giren uyuşmazlıklarının çözümünde Bursa borçlar hukuku avukatı ve online avukat desteği için Yeniay Avukatlık ve Hukuk Bürosu ile iletişim kurabilirsiniz.