YARGITAY KARARLARI IŞIĞINDA İŞ SÖZLEŞMELERİ
İŞ SÖZLEŞMESİ NEDİR? 4857 sayılı İş Kanunu'na göre, bir tarafın işçi, bir tarafın işveren olduğu, tarafların karşılık edim ve yükümlülüklerini içeren, kurulan iş ilişkisine dayalı sözleşmeler, iş sözleşmesidir. İş sözleşmelerinde işveren ücret ödemeyi, işçi ise işverenin emir ve talimatlarına bağlı iş görmeyi taahhüt eder.
İŞ SÖZLEŞMESİNİN ŞEKİL ŞARTI VAR MIDIR?
4857 sayılı İş Kanunu'nun 8. Maddesine göre;
';Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur. Bu belgeler damga vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır.
Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür. Süresi bir ayı geçmeyen belirli süreli iş sözleşmelerinde bu fıkra hükmü uygulanmaz. İş sözleşmesi iki aylık süre dolmadan sona ermiş ise, bu bilgilerin en geç sona erme tarihinde işçiye yazılı olarak verilmesi zorunludur.';
İŞ SÖZLEŞMESİ YAZILI OLMAK ZORUNDA MIDIR?
Uygulamada iş ilişkisi sözlü olarak kurulabilmektedir. Bu durumda iş sözleşmesinin yazılı yapılmamış olması iş sözleşmesi yapılmadığı anlamına gelmemektedir. Sözlü yapılan iş sözleşmelerinin hukuken geçerliliği vardır.
İspat hukuku açısından, iş sözleşmelerinin yazılı olarak yapılmasında fayda vardır.
İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ NEDİR?
İş Sözleşmelerini şu şekilde sınıflandırmak mümkündür;
- Belirli veya belirsiz süreli iş sözleşmeleri
- Yarı zamanlı veya tam zamanlı iş sözleşmeleri
- Çağrı üzerine çalışma ve uzaktan çalışma iş sözleşmeleri
- Deneme süreli iş sözleşmesi
- Takım sözleşmesi ile oluşturulan iş sözleşmeleri
BELİRSİZ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ NEDİR?
İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde sözleşme belirsiz süreli sayılır. İş ilişkilerinde ve hukukumuzda asıl olan belirsiz süreli iş sözleşmesi düzenlenmesidir.
Düzenlenen sözleşmenin belirsiz süreli iş sözleşmesi olabilmesi için yapılan işin bir süresinin olmaması gerekmektedir.
Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin varlığı halinde, yıllık izin hakkı, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, süreli ve haklı fesih gibi, iş hukuku uygulamaları hususunda uyuşmazlıklar yaşanabilmektedir.
BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ NEDİR?
Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir.
Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir. Esaslı nedene dayalı zincirleme iş sözleşmeleri, belirli süreli olma özelliğini korurlar.
İşveren ve işçi arasında belirli süreli iş sözleşmesi düzenlenmesi, sözleşmenin belirli süreli olması için yeterli değildir. 4857 Sayılı İş Kanunu'nun ilgili hükmü dikkate alındığında objektif koşulların varlığı da gerekli olacaktır. İşverenlerin, kötüniyet ile hareket edip işçiyi zarara uğratmasının engellenmesi, her somut olayda objektif değerlendirme ile işin belirli süreli olup olmadığı araştırılmalıdır.
İşin niteliği gereği belirli süreli olması mümkün değil ise, düzenlenen sözleşme belirsiz süreli sözleşme olarak kabul edilmektedir. Bu durumda, düzenlenen sözleşme hukuken belirsiz süreli sözleşmenin sonuçlarını doğurmakta, işçinin hakları zarar görmemektedir.
YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ E. 2017/5729 K. 2017/4978 T. 9.3.2017 ; ';Somut olayda, davacının iş sözleşmesinde çalışma süresi üç yıl olarak kararlaştırılmış ve süresinden önce feshedilebileceği, süre sonunda ise kendiliğinden sona ereceği düzenlenmiştir. Davacı otopark görevlisi olarak çalışacaktır. Davacı ile davalı işveren arasında belirli süreli otopark görev sözleşmesi yapılmasında objektif herhangi bir neden yoktur. Taraflar arasındaki sözleşme her ne kadar üç yıllık yapılmış ise de belirli değil, belirsiz süreli hizmet sözleşmesi niteliğindedir. Belirsiz süreli sözleşmelerde bakiye süre ücreti istenemeyeceğinden talebin reddi gerekirken kabulü hatalı olup bozma nedenidir.';
YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ E. 2017/11045 K. 2018/13463 T. 30.5.2018; ''Somut olayda, davacı, davalı şirketler arasında ihale süreci sonrasında imzalanan 38 Ay Süreli Özel Güvenlik İşi İçin Belirli Süreli Hizmet Sözleşmesi ile davalı işyerinde güvenlik görevlisi olarak çalıştığını, 38 ay sonunda ihale süresinin sona erecek olup yenilenen ihaleye alt işverenin girip girmeyeceği, girse bile kazanıp kazanmayacağının belli olmadığını, bu sebeplerle işin objektif niteliği itibari ile belirli süreli iş sözleşmesi kabul edilmesi gerektiğini iddia etmiştir. Davacı, davalılar nezdinde güvenlik görevlisi olarak çalışmıştır. Taraflar arasında iş sözleşmesinin yapıldığı tarihte yürürlükte olan 4857 sayılı İş Kanununun 11. maddesinde, belirli süreli iş sözleşmesi, belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan sözleşmeler olarak açıklanmıştır. Yapılacak işin niteliği dikkate alındığında sözleşmenin belirli süreli yapılmasını gerektiren objektif nedenler bulunmadığından sözleşmenin belirli süreli olarak düzenlense de belirsiz süreli sözleşme olduğu dikkate alınmadan bakiye süre ücretinin kabulüne karar verilmesi hatalı olup bozma nedenidir.
Bursa Yeniay Avukatlık ve Hukuk Bürosu bugüne kadar iş sözleşmelerine ilişkin anlaşmalıklarda ve iş davalarında vermiş olduğu hukuki danışmanlık hizmetleri ile müvekkillerini başarılı bir şekilde temsil etmiştir. Bursa avukat kadrosuyla nafaka davası açmak isteyen kişilere Bursa iş avukatı olarak destek sağlamaktadır.
İş davaları konusundaki anlaşmazlıklarınızın çözümünde Bursa iş avukatı ve online avukat desteği için Bursa Yeniay Avukatlık ve Hukuk Bürosu ile iletişim kurabilirsiniz.
Av. Şafak AZİZOĞLU